Chodelski Obszar Chronionego Krajobrazu

Przez wieki człowiek podejmował wysiłki, aby ujarzmić przyrodę. Dzisiaj ludzie na całym świecie zgadzają się, że trzeba jej raczej bronić przed niszczącym wpływem cywilizacji. Polska jest krajem o bardzo zróżnicowanym krajobrazie i niezwykłym bogactwie przyrody ożywionej. Ochrona przyrody w naszym kraju przybiera różne formy: jedną z nich jest tworzenie Obszarów Chronionego Krajobrazu.
Obszar Chronionego Krajobrazu obejmuje tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach. Powołuje się je w podobnych celach jak parki krajobrazowe. W zasadzie obejmują one jeszcze większe powierzchnie, ale o mniejszej randze ochronnej. Podstawą do ochrony jest występowanie mało zniszczonych obiektów przyrodniczych, np. lasów i łąk oraz stosunków geomorfologicznych i glebowych. Obszary chronionego krajobrazu mają służyć przede wszystkim rekreacji, turystyce i uzyskiwaniu zdrowych produktów rolnych. Najczęściej są to tereny o wyróżniających się - w skali regionalnej i lokalnej - walorach środowiska i krajobrazu. Ich ochrona ma na celu zapobieganie przed pogorszeniem stanu środowiska i gospodarowanie w sposób sprzyjający równowadze ekologicznej. Obszary Chronionego Krajobrazu obejmują najczęściej długie ciągi dolin rzecznych, obszary leśne, wodne lub skaliste. Dla ochrony przyrody spełniają ważną funkcję korytarzy ekologicznych, łączących obszary o większych wartościach, wzmacniają też skuteczność ochrony innych obiektów przyrodniczych.

Poniższy rysunek przedstawia obszary ochronne na Lubelszczyźnie.

1. Parki narodowe: N1 - Poleski PN, N2 - Roztoczański PN;
2. Parki krajobrazowe: K1 - Kazimierski PK, K2 - Krzczonowski PK, K3 - Nadwieprzański PK, K4 - Kozłowiecki PK, K5 - Wrzelowiecki PK, K6 - Poleski PK, K7 - Sobiborski PK, K8 - PK Pojezierze Łęczyńskie, K9 - Chełmski PK, K10 - Strzelecki PK, K11 - Skierbieszowski PK, K12 - Janowski PK, K13 - Krasnobrodzki PK, K14 - PK Puszczy Solskiej, K15 - Szczebrzeszyński PK, K16 - Południoworoztoczański PK, K17 PK Przełom Bugu;
3. Obszary chronionego krajobrazu: O1 - Miński, O2 - Łukowski, O3 - Chodelski, O4 - Czerniejowski, O5 - Pradoliny Wieprza, O6 - Doliny Ciemięgi, O7 - Kraśnicki, O8 - Kozi Bór, O9 - Annówka, O10 - Poleski, O11 - Chełmski, O12 - Pawłowski, O13 - Grabowiecko - Strzelecki, O14 - Roztoczański, O15 - Dołhobyczowski, O16 - Nadbużański, O17 - Przełom Bugu;
4. Otuliny i inne formy ochrony przyrody

Chodelski Obszar Chronionego Krajobrazu utworzony został w 1990 roku i stanowi ogniwo łączące ciąg obszarów chronionych wzdłuż prawego brzegu Małopolskiego Przełomu Wisły.
Położony jest on pomiędzy Wrzelowieckim i Kazimierskim Parkiem Krajobrazowym. Chodelski Obszar Chronionego Krajobrazu obejmuje swym zasięgiem obszary o bardzo urozmaiconym sposobie użytkowania gruntów, gdzie przeplatają się i zazębiają obszary leśne, łąkowe i uprawne położone nad rzeką Chodelką. Są to tereny o specjalnych walorach krajobrazowych.
Walory kulturowe Chodelskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu wzbogaca istnienie obiektów zabytkowych. Pośród nich poczesne miejsce zajmuje wczesnohistoryczne grodzisko we wsi Chodlik - zwane także Troją Północy. Do dziś są tu widoczne wały, które otaczały rozwijający się nieprzerwanie od VI - IX w. ośrodek osadniczy, uważany za jeden z największych na całym obszarze nadwiślańskim.
Najcenniejsze zabytkowe budowle okresu późniejszego znajdują się w Chodlu, miejscowości, której układ urbanistyczny został włączony do urzędowego spisu zabytków. Zwiedzić można gotycko - renesansowy kościół z I połowy XVI wieku z obiektami towarzyszącymi (brama, kaplica) oraz stojące na wyspie wśród stawów ruiny kościoła pojezuickiego Loret.
Na obszarze Chodelskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu jest dwa względnie zachowane zespoły pałacowo-parkowe oraz kilka chronionych, lecz już mało atrakcyjnych pozostałości po takich obiektach (Skrzyniec, Adelina, Borów, Jeżów, Ratoszyn).
Walory turystyczno - rekreacyjne są znane i coraz częściej doceniane. Podstawą jest stosunkowo mało zmienione środowisko przyrodnicze omawianego obszaru, a także brak typów nieodwracalnej degradacji jego elementów mogących wpływać na warunki wypoczynku. Dodatkowymi czynnikami sprzyjającymi inwestowaniu i wykorzystaniu rekreacyjnemu na tych terenach są: bliskość i dostępność komunikacyjna kilku ośrodków miejsko - przemysłowych (Lublin, Kraśnik, Opole Lubelskie, Poniatowa) rozwój sieci komunikacji drogowej oraz występowanie gleb słabych, które usprawiedliwiają możliwość wykorzystania tych terenów na cele wartościowe związane z agroturystyką i wypoczynkiem.

Część tekstu opisującego walory Chodelskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu zaczerpnąłem z pracy dyplomowej Pani Anny Furtas. Autorce dziekują za wyrażenie zgody na publikację.