Chodel
położony jest po obu stronach drogi prowadzącej z Bełżyc przez Chodel, Godów,
Urzędów do Kraśnika.
Droga ta przebiegając w Chodlu w kierunku północny-wschód - południowy-zachód
rozwidla się opuszczając wieś w kierunku zachodnim do Komaszyc i dalej Opola
i południowo-wschodnim - do Ratoszyna i Radlina, przy wjeździe zaś do Chodla
od strony Bełżyc w kierunku wschodnim - do Jeżowa i dalej przez Borzechów do
Niedrzwicy oraz w kierunku północnym - do Poniatowej.
Odległości drogowe do ważniejszych miejscowości w Lubelskiem: Bełżyce 13 km,
Lublin 37 km, Opole Lubelskie 14 km, Urzędów 15 km, Kraśnik 20 km. Najbliższą
stacją kolejową jest Niedrzwica odległa o około 22 km. Tutaj można zobaczyć
położenie
Chodla na mapie drogowej Polski. Natomiast położenie geograficzne Chodla
ilustruje poniższa mapa.
Chodel
położony jest na Wyżynie Lubelskiej, we wschodniej części trójkątnej Kotliny
Chodelskiej. Obecny krajobraz kotliny wytworzył się dzięki procesom plejstoceńskim,
w trakcie których powstała jej łagodna akumulacyjno-denudacyjna forma. Zatokę
wypełniał język lądolodu środkowo-polskiego, a następnie cofając się utrudniał
odpływ wód spływających do kotliny i wywołał silną akumulację piasków i żwirów.
Na piaskach i żwirach wytworzyły się gleby bielicowe i brunatne. Głębsze warstwy stanowi zwietrzały margiel z rzadkimi wkładkami opoki oraz opoka dość twarda z przeławicami margla. Rzeźba terenu jest monotonna, z charakterystycznymi rozległymi spłaszczeniami, poprzecinanymi piaszczystymi wydmami pochodzenia polodowcowego.
W okolicy Chodla przeważa jednak gleba piaszczysta - w północno-zachodniej części zachowały się do dziś piaszczyste wydmy porośnięte sosnowym lasem. Od strony północno-zachodniej Kotlinę Chodelską ogranicza kredowa krawędź Równiny Bełżyckiej, łagodnie aczkolwiek wyraźnie opadająca ku dolinie Chodelki.
Częściowo
na jej zboczu, a w większej części już w szerokiej pradolinie Chodelki położony
jest sam Chodel. Teren opada łagodnie od północy i północnego-wschodu - od strony
Poniatowej i Bełżyc, by osiągnąć najniższy poziom na łąkach otaczających Chodel
od wschodu i zachodu i wznieść się w kierunku południowo-zachodnim przy wyjeździe
w kierunku Godowa i Ratoszyna. Z tej strony zaczynaja się Wzniesienia Urzędowskie
poprzerzynane w okolicach Chodla nielicznymi erozyjnymi wąwozami.
W
najbliższej okolicy Chodla, poza niewielkimi zagajnikami sosnowymi i kępami
olszyn i brzóz brak jest większych kompleksów leśnych. Jedynie na północ od
osady znajduje się las mieszany zwany Barć przechodzący dalej w las sosnowy.
W większej części otoczenie Chodla stanowią łąki i pola. Chodel graniczy od
wschodu z gruntami wsi Jeżów, od południa - Ratoszyna i Godowa, od zachodu -
Komaszyc i Budzynia i od północy - Adeliny.
Klimat Kotliny, jak i całego województwa lubelskiego, wykazuje cechy klimatu
kontynentalnego - ze znacznymi wahaniami temperatur rocznych, gorącymi latami
i mroźnymi zimami oraz charakterystycznymi przymrozkami, które pojawiają się
na przełomie kwietnia i maja. Roczna suma opadów waha się tutaj w granicach
550-650 mm, zaś okres wegetacji trwa od 205 do 210 dni.
Główna
rzeka, Chodelka, odprowadzająca wody z całej Kotliny do Wisły, stanowi
prawy jej dopływ, o długości około 48 kilometrów. Powstała ona z połączenia
dwu strumieni, z których jeden wypływa spod Wierzchowisk, drugi spod Kłodnicy
Dolnej, zaś oba zlewają się we wsi Chrzanowie (dzisiejszy Majdan Skrzyniecki).
Stąd płynie dalej do Chodla płaską, podmokłą doliną ograniczając Chodel od strony
południowo-wschodniej, południowej i zachodniej by skierować się dalej na północny-zachód
i wpaść do Wisły w okolicach Dobrego, niedaleko Kazimierza Dolnego, we wsi Podgórze.
Od strony północno-wschodniej i północnej miejscowości znajduje się niewielka
struga bez nazwy spinająca niegdyś łuk Chodelki, a obecnie po niedawnej regulacji
krętego przedtem koryta Chodelki, istniejąca już tylko fragmentarycznie. W literaturze
spotkać się można również z innymi nazwami odnoszącymi się do omawianej rzeki,
a mianowicie Kłodnica lub też Borówka. Przypuszczać można, że pierwsza nazwa
zapożyczona została od wioski o tak samo brzmiącej nazwie, z której wypływa
jeden ze strumieni rzeki, bądź też od miejscowości i parafii Kłodnica, przez
którą przepływała. Wydaje się, że druga ewentualność jest bardziej prawdopodobna,
gdyż wraz z powstaniem miasta i parafii Chodel rzekę tę zaczęto nazywać Chodel
lub Chodelika.
Jeżeli zaś chodzi o genezę nazwy Borówka, nad którą położony miałby być Chodel,
to przypuszczalnie wywodziła się ona od wioski Borów, należącej do parafii Chodel,
przez którą rzeka ta przepływała. Ostatecznie przyjęta została i funkcjonuje
do dzisiejszego dnia nazwa rzeki Chodelka. Rzeka ta nigdy nie była przydatna
mieszkańcom do spławu. Wykorzystywano ją przede wszystkim do poruszania młynów
i tartaków, między innymi w Borowie i w Budzyniu. Oprócz Chodelki, na terenie
Chodla, znajdowały się sztuczne akweny wodne w postaci stawów, we wspomnianym
już wyżej Budzyniu, Borowie, Rudzie Maciejowskiej czy też samym Chodlu. Wszystkie
zbiorniki wodne stanowią tutaj około 1% ogólnej powierzchni.
O
ile całe województwo ogólnie uchodzi za rejon, w którym generalnie dominują
gleby dobre i bardzo dobre, o tyle okolice Chodla pod względem rodzaju gleb
charakteryzują się dość znacznym zróżnicowaniem. Dobrymi glebami szczyci się
jedynie południowa część gminy. Na pozostałym obszarze są to ziemie już wyraźnie
gorsze, w większości należące do IV i V klasy bonitacyjnej.
Struktura użytków rolnych zdominowana jest przez grunty orne. Zajmują one około
80% powierzchni. Wśród upraw dominuje uprawa zbóż - pszenicy, żyta i innych
mieszanek zbożowych. Dużą popularnością cieszy się także uprawa ziemniaków i
buraków cukrowych. Na urodzajnych glebach miejscowości Granice i Godów przeważają
obszary sadownicze. W sadach rosną drzewa jabłoni, grusz i śliw. Powszechnie
występują plantacje owoców jagodowych: malin i truskawek.
Najmniejszą
powierzchnię, pod względem procentowym, zajmują użytki zielone - łąki, pastwiska.
Występują one w większości na obszarach o słabych, mało urodzajnych glebach.
Urodzajność gleb wpływa nie tylko na rozmiary gospodarstw rolnych, rodzaj upraw
i ich wydajność, ale także na stopień zalesienia. Lasy zajmują około 14% ogólnej
powierzchni i są zgrupowane w kilku niedużych kompleksach. Tak jak w przypadku
gruntów uprawnych tak podobnie i w przypadku zalesienia, istnieje ścisła zależność
pomiędzy stanem zalesienia a poziomem rozwoju osadnictwa.
Przejawia się ona między innymi w zachowaniu lasów na obszarach o gorszych glebach,
bądź też trudniejszych do uprawy. Ta zależność sprawdza się w odniesieniu do
omawianego terenu. Obecność piasków, z których w minionych okresach paleologicznych
formowały się wydmy, sprzyja istnieniu na obszarze Chodla lasów sosnowych. Drzewostan
tworzą: sosna zwyczajna, brzoza brodawkowata, dwa gatunki dębu - szypułkowy
i bezszypułkowy oraz grab, olszyna i topola osika.
Cały
obszar gminy Chodel urzeka malowniczością krajobrazu, urozmaiconą rzeźbą terenu,
zróżnicowaniem fauny i flory, a przede wszystkim dość dobrym stanem środowiska
naturalnego.
W związku
z tym, w roku 1990 utworzony został Chodelski
Obszar Chronionego Krajobrazu, który objął ochroną cenne ekosystemy
łąkowe oraz kilka kompleksów leśnych. Wspomniane ekosystemy łąkowe tworzą nie
tylko pospolite gatunki roślinne (jaskry, kaczeńce, rumianki), ale również gatunki,
które znajdują się pod ścisłą ochroną (np. wawrzynek wilczydełko, pierwiosnka
lekarska) jak i częściową (np. kopytnik, konwalia).
Podobnie
jest również w przypadku kompleksów leśnych, gdzie obok pospolicie rosnących
drzew, żyjących ptaków i zwierząt, występują gatunki rzadsze, jak na przykład
gołąb grzywacz czy lelek kozodój.
Korzystne
położenie geograficzno-komunikacyjne, jak i walory agroklimatyczne i przyrodniczo-krajobrazowe
sprawiają, że okolice Chodla cieszą się popularnością wśród wczasowiczów z pobliskich
aglomeracji miejskich.