Ambona
(gr. ambon - szczyt wzgórza) zwana też kazalnicą, było to miejsce służące
duchownym do wygłaszania kazań. Wyglądem swym przypominała podest uniesiony
nieco nad podłogą, który wsparty bywał najczęściej o ścianę lub filar nawy kościoła.
Geneza ambony nie jest dokładnie znana. Historycy kościoła przypuszczają, że
wywodzi się ona prawdopodobnie od pulpitów lektorów, które znajdowały się w
świeckich szkołach. Bądź też kazalnice są pochodną żydowskiego podestu do odczytywania
Pisma św., zwanego birmą.
Zanim ambona weszła w użycie duchowni przemawiali do zgromadzonych wiernych
w kościele z prezbiterium, bądź też wychodzili przed ołtarz. Z czasem dopiero
zaczęto budować kazalnice na podwyższeniu tak, aby głos kapłana był słyszany
w całym kościele.
Na
przestrzeni wieków zmieniały się miejsca, w których umieszczano kazalnice. Do
XV wieku budowano ambony powszechnie przy balustradzie w prezbiterium. Dopiero
od XV w. zaczęto je przenosić do naw kościelnych i umieszczać po stronie ewangelii,
wyjątkowo zaś po stronie lekcji.
O
wyposażeniu kościoła parafialnego w Chodlu w ambonę informuje tylko trzech wizytatorów,
którzy wizytowali parafię w latach 1611, 1739 i 1748. Z powodu braku informacji
sprzed roku 1611 o obecności ambony nie można stwierdzić, jednoznacznie, czy
świątynia chodelska wyposażona została w nią dopiero około roku 1611, czy też
posiadała kazalnicę już znacznie wcześniej. Wizytacja z roku 1611 nie informuje
o wyglądzie ambony i miejscu jej zainstalowania, podaje jedynie informacje o
przymocowaniu całej ambony do ściany. Dopiero w roku 1739 wizytator wspomina
o umiejscowieniu ambony po stronie ewangelii, w miejscu rozgraniczającym prezbiterium
od nawy głównej. Kazalnica, o której wspominał wizytator w roku 1739, podobnie
jak i wizytator w 1748 roku, wykonana była z drewna, pomalowana różnymi kolorami,
ze zdobieniami przedstawiającymi czterech ewangelistów. Zgodne stwierdzenie
obu wizytatorów, że kazalnica jest nowo zbudowana, pozwala przypuszczać, ze
w I połowie XVIII wieku kościół parafialny w Chodlu został wyposażony w nową
ambonę. Z powodu braku informacji, czy ambona stanowiła jeden ze stałych elementów
wyposażenia świątyni w roku 1675 i 1721 nie można dokładnie stwierdzić, kiedy
miało miejsce zainstalowanie nowej ambony, o której wspomina dwóch wizytatorów
w I połowie XVIII wieku. Przypuszczać można, że kazalnica ta wykorzystywana
była przez miejscowe duchowieństwo do II połowy XIX wieku, gdyż wówczas kościół
chodelski otrzymał kolejną nową ambonę, z rozebranego w 1843 roku kościoła kolegiackiego
p.w. św. Michała w Lublinie. W XIX wieku ambona służyła nie tylko do nauczania
zasad wiary oraz podawania informacji o życiu ogólno kościelnym i z terenu własnej
parafii. Wykorzystywana była ponadto do odczytywania ogłoszeń administracyjnych
i państwowych.
Ambona ta znajduje się w świątyni chodelskiej do dnia dzisiejszego. Umieszczona
jest podobnie jak w XVIII wieku po prawej stronie kościoła, w miejscu gdzie
stykają się prezbiterium z nawą główną.