Struktura zawodowa parafian

Na terenie omawianej parafii jedynym ośrodkiem, który posiadał prawa miejskie był Chodel. Skupiało się w nim nie tylko życie religijne parafii, ale także społeczne i gospodarcze. Ludność okolicznych wiosek przybywała do Chodla, aby podczas odbywających się jarmarków, czy też targów nabyć potrzebne produkty, bądź też sprzedać swoje wytwory. Z tego też względu ośrodek miejski był dogodnym miejscem dla rozwoju rzemiosła. Przez cały okres istnienia, miasto nie posiadało dobrych warunków do rozwoju gospodarki i rzemiosła. W XVI wieku pojawiają się w Chodlu pierwsze organizacje skupiające rzemieślników, którymi były cechy.
Informacji na temat struktury zawodowej ludności mieszkającej na terenie parafii Chodel dostarczają źródła podatkowe, jakimi są rejestry poborowe oraz rejestry pogłównego. Wykorzystywane one są przez historyków, którzy zajmują się statystyką demograficzną do XVIII wieku. Na ich podstawie można odtworzyć, jak wyglądała struktura społeczna i liczba ludności Chodla na przełomie XVI i XVII wieku.

Struktura społeczna mieszkańców Chodla około 1582 roku

Jak widać, pod koniec XVI wieku struktura społeczna mieszkańców Chodla była zdominowana przez ludność małorolną. Najliczniej reprezentowali mieszkańców Chodla komornicy i zagrodnicy - łącznie 72 osoby. Zjawisko to nie może wszakże dziwić, gdyż na przełomie XVI i XVII wieku na obszarze województwa lubelskiego mieszkał bardzo duży procent ludności małorolnej i bezrolnej. Było to zjawisko powszechne dla całego woj. lubelskiego. Bardzo duże skupiska szlachty zagrodowej występowały w okolicach Bełżyc, Parczewa, Wąwolnicy i Lublina. Niespełna 20 osób ok. roku 1582 zajmowało się rzemiosłem.
W XVII wieku zaczynają pojawiać się nowe kategorie zawodowe wśród miejscowej ludności. Poświadczają to informacje zawarte w rejestrach poborowych z lat dwudziestych XVII stulecia.

Struktura zawodowa ludności Chodla około roku 1626

W omawianym okresie zaczyna pojawiać się szereg nowych zawodów rzemieślniczych, o których do tej pory materiały źródłowe nie informowały. Mianowicie: dudarz, prasoł, kowal, kuśnierz, piekarz, rzeźnik, czy szewc. Nasuwa się w związku z tym pytanie, jakie czynniki wpłynęły na pojawienie się nowych kategorii zawodowych ludności w parafii Chodel? Otóż pojawienie się osób trudniących się poszczególnymi rzemiosłami należy wiązać z rozwojem samego ośrodka miejskiego, jakim był Chodel i z coraz większym zapotrzebowaniem ludności z okolicznych terenów na wyroby rzemieślnicze.
W XIX wieku struktura zawodowa mieszkańców Chodla uległa zasadniczej rozbudowie, co przejawiało się bezpośrednio w pojawianiu się coraz to nowych grup rzemieślniczych. Zjawisko to ilustruje poniższe zestawienie.

Struktura zawodowa ludności miasta Chodla na przełomie XIX i XX wieku

W omawianym przedziale czasowym w parafii Chodel spotykamy około 20 zawodów rzemieślniczych. Większość była wykonywana przez ludności pochodzenia żydowskiego. Informacje z roku 1860 podają w wielu przypadkach zamiast dokładnej liczby rzemieślników jedynie ogólną wzmiankę, że na terenie parafii znajduje się kilka osób trudniących się tkactwem, szewstwem, stolarstwem, czy krawiectwem.
Największa liczba rzemieślników znajdowała się na terenie parafii Chodel około roku 1910. Wówczas to, najliczniejszą grupę rzemieślników stanowili szewcy - ponad 15 osób. Licznie reprezentowani byli także krawcy, których było wówczas 9, oraz stolarze - 6. Rzemieślnicy ci począwszy od roku 1860 nie byli skupieni w żadnym cechu, gdyż wówczas nie funkcjonowała w Chodlu żadna tego typu instytucja.
Zauważyć można, że dominowała w Chodlu jednak ludność, która trudniła się rolnictwem. W połowie XIX wieku w mieście znajdowało się 60 mieszczan, których głównym źródłem utrzymania było rolnictwo.
Czym natomiast zajmowała się w XIX wieku i na początku wieku XX ludność mieszkająca w miejscowościach należących do parafii chodelskiej?
Wioski, które wówczas należały do parafii chodelskiej zamieszkane były przez ludność chłopską, która posiadała małe areały ziemi uprawnej w postaci półwłókowych lub ćwierć włókowych działek ziemi. Zobowiązani oni byli, oprócz uprawy własnych pól, również do odrabiania pańszczyzny w folwarkach dworskich. Pańszczyzna była najbardziej uciążliwym obowiązkiem spoczywającym na chłopach. Ilość dni, które chłopi byli zobowiązani przepracować począwszy od I połowy XVII wieku zaczęła systematycznie wzrastać.
Na terenie parafii Chodel około połowy XIX wieku folwarki znajdowały się w 12 miejscowościach. Na gruntach tych stosowano różne typy płodozmianów. I tak np. we Wronowie stosowany był powszechnie płodozmian 12-polowy, w Komaszycach 4-polowy, w Godowie oprócz 4-polowego także i 7-polowy. Największa różnorodność płodozmianów była stosowana przez chłopów we wsi Radlin, gdzie występował płodozmian 6, 8, 10 i 15-polowy. Poniższe zestawienie ukazuje wielkość poszczególnych folwarków, które znajdowały się na omawianym obszarze.

Powierzchnia gruntów folwarcznych znajdujących się na terenie parafii Chodel w połowie XIX wieku.

Pod względem zajmowanej powierzchni największy folwark znajdował się we wsi Ratoszyn. Liczył on ponad 3000 mórg. O połowę mniejsze areały ziemi zajmowały folwarki we wsiach Godów i Radlin. Najmniejsze natomiast były folwarki położone na gruntach wsi Puszno Skokowskie i Skrzyniec. W dwóch miejscowościach należących w połowie XIX wieku do parafii chodelskiej - Adelina i Borzechów - wiadomo, że znajdowały się folwarki, lecz nie znana jest ich powierzchnia. Folwarki o największych powierzchniach posiadały również największe areały gruntów, które były przeznaczone pod uprawę. Największa liczba nieużytków rolnych znajdowała się we Wronowie i Radlinie.
O zamożności mieszkańców poszczególnych wiosek należących do parafii może świadczyć liczby budynków murowanych i drewnianych, które na terenie danej miejscowości się znajdowały. To zagadnienie ilustruje poniższa tabela.

Budynki drewniane i murowane na terenie parafii Chodel w połowie XIX wieku

W połowie XIX wieku na terenie parafii Chodel znajdowało się bardzo dużo budynków mieszkalnych i gospodarczych wykonanych z drewna. Dominację budownictwa drewnianego przypuszczalnie można wiązać z ubóstwem ludności omawianych terenów.
Wioską, która posiadała w połowie XIX wieku największą liczbę budynków był Radlin - aż 35. Najmniej natomiast znajdowało się we wsi Jeżów - tylko 6. Tylko dwie miejscowości wówczas posiadały ponad 10 budynków murowanych: Radlin i Wronów. Zaskakuje jednakże obecność jednego budynku murowanego w Chodlu. Świadczyć to może niewątpliwie o ubóstwie tutejszych mieszkańców.
Wierni parafii Chodel nie tylko zobowiązani byli do uiszczania danin na rzecz miejscowego kościoła parafialnego, ale także obciążeni byli szeregiem innych świadczeń na rzecz państwa oraz innych instytucji kościelnych. Do świadczeń, które wierni parafii składali na potrzeby państwa należały pobór, pogłówne, szos, czopowe.
Poniższa tabela zestawia świadczenia, które uiszczać musieli parafianie chodelscy na rzecz państwa oraz ich wielkość.

Świadczenia wiernych parafii Chodel na rzecz państwa w XVI-XVII wieku

Na dziewięć miejscowości, które wymienione zostały w tabeli podatek pogłównego płacony był przez siedem wiosek. Podstawa źródłowa, która posłużyła do opracowania zestawienia nie pozwala odpowiedzieć na pytania, jaka była wysokość wszystkich świadczeń, które uiszczali mieszkańcy poszczególnych wiosek należących w omawianym okresie do parafii chodelskiej. Jedynie w przypadku opłat czopowego i szosu przez mieszkańców Chodla znana jest wysokość świadczenia. Natomiast w przypadku podatku płaconego od posiadanego areału ziemi znana jest tylko wielkość gruntów.