Świadczenia ludności

Protokoły wizytacyjne parafii Chodel poświadczają, że na uposażenie plebanów składały się od początków jej istnienia do końca wieku XVIII świadczenia ludności, zwane dziesięciną. Miejscowa ludność składała dziesięcinę w trzech formach: snopowej, maudarowej i pieniężnej.
W I połowie XVI wieku do uposażenia plebanów chodelskich należała dziesięcina snopowa, do uiszczania której zobowiązana była ludność dziewięciu wiosek należących wówczas do parafii: Chodla, Poniatowej, Wronowa, Skrzyńca, Chrzanowa, Świdna, Komaszyc, Godowa oraz Kłodnicy. Ogółem plebani pobierali wówczas 46 grzywien, 3 wiardunki.
Obok dziesięciny snopowej inną odmianą tego samego świadczenia była dziesięcina maudarowa, którą od roku 1550 na mocy dekretu Konsystorza Lubelskiego składali, prepozytom chodelskim mieszkańcy wsi Poniatowa, Wronów i Świdno. Danina ta uiszczana była w określonej ilości zboża. Materiały źródłowe nie informują, jaka była wysokość wspomnianej daniny. Żadne późniejsze dokumenty też nie informują o dziesięcinie maudurowej. Przypuszczać można, że zmieniona została jej forma uiszczania.
Na początku wieku XVII na uposażenie prepozyta składała się tylko dziesięcina snopowa, która była uiszczana przez mieszkańców w snopach zboża. Nie wiadomo jednak dokładnie ile wiosek zobowiązanych było do składania prepozytom chodelskim omawianego świadczenia. Około roku 1675 dziesięcina snopowa była świadczona przez mieszkańców wiosek: Chodel, Jeżów, Godów, Puszno, Świdno, Książ, Skrzyniec i Borów. Z wymienionych miejscowości tylko mieszkańcy Godowa uiszczali należne świadczenie w snopach. Z pozostałych wiosek ówczesny zarządca parafii pobierał zamiast snopów ekwiwalent pieniężny. Wizytator podał jedynie wysokość dziesięciny snopowej pobieranej ze wsi Borów - 50 florenów. Nie znana jest natomiast wysokość tego świadczenia z pozostałych miejscowości.
Dziesięcina snopowa mogła być uiszczana z wszystkich pól, które należały do mieszkańców danej miejscowości, bądź tylko z określonych łanów. Z wszystkich gruntów uprawnych dziesięcinę snopową w 1675 roku płacili mieszkańcy Puszna, Książa, Świdna i Skrzyńca. Natomiast z określonych łanów do regulowania jej zobowiązani byli wówczas chłopi z Jeżowa. O płaceniu przez parafian chodelskich dziesięciny snopowej nie informuje protokół wizytacyjny z roku 1721. Kwestia ta dopiero została poruszona przez wizytatora w roku 1739 i 1748. Miejscowości, które zobowiązane były do uiszczania dziesięciny snopowej kościołowi parafialnemu w Chodlu pod koniec I poł. XVIII wieku ilustruje poniższa tabela.
Dziesięciny snopowe w świetle wizytacji z roku 1748

Można zauważyć, że na 10 miejscowości, które zobowiązane były do uiszczania ówczesnemu prepozytowi chodelskiemu dziesięciny snopowej, tylko mieszkańcy dwóch wiosek, mianowicie Poniatowej i Świdna płacili regularnie i w całości omawianą daninę kościelną. Mieszkańcy Świdna płacili tytułem dziesięciny snopowej proboszczowi chodelskiemu 1 zł i 15 gr. Natomiast chłopi z Poniatowej uiszczali ją w snopach. Wizytator nie podaje dokładnie, w jakiej ilości snopów. W przypadku kolejnych dwóch wiosek: Chrzanowa i Skrzyńca, dziesięcina snopowa była uiszczana nieregularnie i nie zawsze w określonej ilości. Pozostałe cztery wioski nie płaciły dziesięciny snopowej, choć jak podaje wizytator "w akcie erekcji jest zapisane".
W sumariuszu praw i dokumentów kościoła chodelskiego pod rokiem 1496 widnieje zapis, który informuje o zobowiązaniu wsi Skrzyniec do świadczenia dziesięciny snopowej kościołowi parafialnemu w Chodlu. Pod rokiem natomiast 1541 wzmianka o zobowiązaniu do regulowania omawianej daniny przez mieszkańców Jeżowa i Woli Jeżowskiej. Na początku lat osiemdziesiątych XVIII wieku proboszczowie pobierali dziesięcinę snopową zarówno w określonej ilości kop zboża - określanej jako tzw. dziesięcinę wytyczną, jak i w ekwiwalencie pieniężnym. Z dziesięcin snopowych, proboszcz chodelski miał około 1781 roku dochodu rocznego 600 zł.
Zaznaczyć przy tym należy, że w literaturze przedmiotu danina pobierana w określonej ilości snopów określana jest zamiennie, jako dziesięcina snopowa i wytyczna.
Poniższa tabela ilustruje kwestię wysokości dziesięciny wytycznej, którą uiszczali mieszkańcy pięciu miejscowości należących do parafii Chodel w roku 1781.
Dziesięciny wytyczne w świetle wizytacji z roku 1781

Na podstawie powyższego można zauważyć, że ze wszystkich miejscowości, jakie około roku 1781 tworzyło okręg parafialny, tylko pięć zobowiązanych było do uiszczania dziesięciny wytycznej. Łączna jej wysokość wynosiła 215 kop. Najwięcej kop zboża bo aż 60 uiszczali chłopi ze wsi Puszno. O 10 kop mniej otrzymywał proboszcz z Radlina i Godowa. Najmniejszą ilość snopów zaś dostarczała wioska Chrzanów, tylko 15. Na wielkość dziesięciny wytycznej, którą zobowiązani byli uiszczać mieszkańcy wymienionych wiosek wpływała liczba zagród chłopskich, które znajdowały się na terenie wsi, a także liczba łanów, z których omawiana danina miała być uiszczana. Prawdopodobnie większa liczba mieszkających we wsi chłopów równoznaczna była z uiszczaniem większej dziesięciny wytycznej.
Około 1800 roku ówczesny proboszcz dokonał sprzedaży dwóch dziesięcin snopowych z Godowa i Puszna, za co otrzymał 375 zł. Przy czym każda dziesięcina warta była, po 800 zł.
Pod koniec XVIII wieku drugim źródłem dochodów zarządców parafii chodelskiej były dziesięciny pieniężne, których wartość i procentowy udział w dochodach przewyższał zysk z dziesięcin snopowych.
Poniżej zilustrowano wysokość dziesięciny pieniężnej, którą składali proboszczom chodelskim mieszkańcy wybranych wiosek.
Dziesięciny pieniężne w świetle wizytacji z roku 1781