Charakterystyczną
cechą Chodelskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu jest wzajemne przeplatanie
się trzech głównych typów zbiorowisk roślinnych - lasów, łąk i upraw rolnych
z sadami owocowymi. Do najpiękniejszych zakątków tego obszaru należą okolice
Chodla. Ze wzniesień otaczających Chodel oraz okolicznych wsi położonych nad
Chodelką roztaczają się widoki, równie piękne latem i zimą, wiosną i jesienią.
Liczne stawy i łąki, lasy i pola uprawne obfitują w różnorodne gatunki roślin
i zwierząt. Bliskość tych środowisk sprawia, że w ciągu kilkudziesięciu, czy
nawet kilkunastu minut możemy się znaleźć w całkiem odmiennych miejscach.
Okoliczne lasy pachną żywicą - ponieważ dominującym gatunkiem na tym obszarze
jest sosna zwyczajna. Oprócz sosny występują min. brzoza brodawkowata, dąb szypułkowy
i bezszypułkowy, grab i osika.
W
Karczmiskach rośnie dąb "Władek z Zarzęby", który może być następcą
sławnego "Bartka". Ma ponad 670 lat, 32 metry wysokości i 825 cm w
obwodzie pnia.
Warstwę podszytu tworzą głogi, jałowce, dzika róża, trzmielina, tarnina, leszczyny,
jeżyny i kalina koralowa. Wiosną, zanim na drzewach pojawią się liście, słoneczne
promienie mogą dotrzeć aż do podłoża. Wtedy rozkwitają rośliny runa leśnego:
przylaszczka pospolita o niebieskich płatkach, fiołki, zawilce - gajowy i żółty,
kokorycz, mało znany, częściowo chroniony kopytnik o brunatno-purpurowych kwiatach,
ściśle chroniona pierwiosnka lekarska i wiele innych.
W maju kwitną całe łany konwalii (pod ochroną częściową), konwalijka dwulistna,
kokorycz. Latem spotkamy w Kotlinie Chodelskiej bylinę o zimozielonych pędach
i różowych kwiatach - zwaną pomocnikiem baldaszkowym, a także dostojną lilię
złotogłów - obydwa gatunki podlegające ścisłej ochronie. Wokół zielenią się
dywany mchów i pióropusze paproci.
Po zeschłych ubiegłorocznych liściach spacerują żuki, w pobliżu mrowisk uwijają
się mrówki. Pnie drzew porastają epifityczne porosty i mchy, gdzieniegdzie rosną
pasożytnicze huby. Tu i ówdzie inne grzyby: borowiki, kozaki, kurki, podgrzybki,
maślaki, gołąbki, gąski, opieńki, kanie, lejkowce, olszówki, muchomory.
Lato to czas owocowania. Pojawiają się poziomki, borówki, rzadziej brusznica
oraz borówka czarna - zwana jagodą. Pora owocowania jeżyn pokrywa się z porą
kwitnienia wrzosu.
Wiosenny i letni las rozbrzmiewa koncertami ptaków. Słychać zięby, wilgi, pokrzewki,
drozdy, kukają kukułki. Dzięcioły zawzięcie opukują drzewa, nocą odzywa się
lelek kozodój. Tu gnieździ się największy z naszych dzikich gołębi - grzywacz
oraz dudek. W lasach położonych w pobliżu wód można spotkać zaskrońca - niegroźnego
gada, o charakterystycznych żółtych plamkach na głowie.
Najczęściej spotykanymi ssakami są wiewiórki, lisy, sarny, dziki, leśne kuny
i jeże.
Oprócz wymienionych roślin i zwierząt w chodelskich lasach występuje jeszcze
wiele innych. Tworzą one niepowtarzalny nastrój i klimat. Szum drzew, głosy
ptaków i kojący zapach - to niezapomniana atmosfera lasu.
W pobliżu wielu lasów położone są łąki. Równie piękne i nastrojowe. Łąka o świcie
usiana jest pajęczyną z kropelkami rosy, która mieni się w blasku wschodzącego
słońca. Gdzieniegdzie bieli się mgła nad stawami.
Wiosną i latem łąki to bogactwo form i barw. Kwitną żółte jaskry, rzeżucha łąkowa,
mniszek zwany mleczem lub dmuchawcem, stokrotki, kaczeńce i niezapominajki przeglądające
się w lustrze wody.
Znajdziemy wśród traw również rośliny chronione: storczykowate, np. kruszczyk
błotny, storczyk szerokolistny. Rosną tu różowe i białe kończyny, złocienie
mylnie zwane rumiankami, rdest wężownik, wiązówka błotna i wiele innych. Wokół
kwiatów, zwabione zapachem, uwijają się pszczoły, motyle, trzmiele i chrząszcze.
Miejscowe łąki, to nie tylko rośliny zielone, to także drzewa i krzewy: olsza
czarna, brzozy, wierzby, czeremcha, kalina koralowa, trzmielina i bez czarny.
W niektórych miejscach, olszynom towarzyszy chmiel, wijący się na kilka metrów,
w innych - podtopionych można spotkać tatarak o charakterystycznym zapachu.
Brzegi stawów porastają turzyce, trzcina, pałka szerokolistna, rzadziej wąskolistna
jeżogłówka, kosaciec (irys) żółty.
Nad chodelskim zalewem, gdzie występuje
niewielkie torfowisko, rośnie owadożerna rosiczka, a także widłaki - rośliny,
których cykl rozwojowy trwa kilkanaście lat. Rosiczki i widłaki objęte są ścisłą
ochroną gatunkową.
Głębiej, oddalona od brzegu stawu, rośnie strzałka wodna - roślina osiągająca
wysokość 1 metra, posiadająca trzy typy liści. Liście znajdujące się pod wodą
wydłużone, taśmowate, pływające na jej powierzchni - jajowate, a wzniesione
nad wodą mające kształt strzałki.
Na powierzchni wody unoszą się także kwiaty żabiścieku, grzybieni (zwanych lilią
wodną - również objęte ścisłą ochroną gatunkową), zieleni się rzęsa wodna i
skrętnica. Pod wodą, która w stawach płynie prawie niezauważalnie, leniwie unoszą
się pędy rdestnicy i rogatka oraz rumieńce.
W rzece Chodelce
woda płynie szybko, kołysząc łodyżkami moczarki kanadyjskiej. O wiele szybszy
od nurtu rzeki jest zimorodek - niewielki (ok. 16,5 cm długości), szmaragdowy
ptak z dużym, czarnym dziobem. Poluje na małe rybki, a zaniepokojony odpływa,
niczym błyskawica.
Po łące lubią spacerować bociany, siejąc popłoch wśród żab, dość licznie tu
występujących. W wodach żerują ryby: karpie, karasie, płotki, szczupaki, cierniki
i inne. W stawach nad Chodelką - jak i w niej - są również pstrągi.
Wśród szuwarów wysiadują jajka ptaki wodne: łabędzie, kaczki łyski, kurki wodne.
Z oddali dochodzą głosy czajek, wysoko nad stawami przelatują czaple, szybuje
błotniak. Łąka tętni życiem, zachwyca radością i kolorami.
Równie piękne są pola
wiosną zakwita podbiał, maleńkimi, niebieskimi kwiatuszkami
obsypują się przetaczniki, okrywają się bielą ciemne gałązki tarniny, a po nich
polne gruszki. Wśród złotych zbóż zobaczyć można niebieskie bławaty, kąkol,
purpuroworóżowy groszek bulwiasty, bladoróżowy powój, maleńkie trójbarwne fiołki
polne.
Niezapomniany urok mają pola czerwone od maków. W uprawach roślin okopowych
zauważymy komosę, łobodę, przytulię czepną, kurzyślad, osty, gorczycę polną
(ognicha).
W miejscach suchych, na piaszczystych ugorach rośnie dziewanna, chronione kocianki,
wiesiołek o żółtych kwiatach, otwierających się wieczorem, zapylanych przez
ćmy. Wszędzie pachnie macierzanką.
Miedze i polne drogi porastają trawy, niski, rozesłany rdest ptasi, koniczyna,
krwawnik, mikołajek polny, chaber a także dziurawiec o liściach z prześwitującymi
kropkami.
Brzęczą trzmiele i pszczoły, polne skowronki wzbijają się wysoko w niebo. Szybują
jastrzębie i sokoły. W trawach kryją się kuropatwy i przepiórki. Od czasu do
czasu odzywają się bażanty i sroki, które upodobały sobie śródpolne kępy drzew
i krzewów.
Płochliwe zające uciekają w pośpiechu do swych norek. Jeszcze nie tak dawno
spotkać tu można było polne chomiki, rzadziej badylarki - budujące gniazda między
źdźbłami nad ziemią.
W otoczeniu lasów, łąk i pól mieszkają ludzie. Wokół domów i zabudowań gospodarczych
rosną drzewa i krzewy, różne gatunki bylin i roślin jednorocznych, a w ogrodach
także rośliny ozdobne.
Pachnie bez, jaśmin, maciejka i róże. Kwitnące akacje, miododajne lipy zwabiają
roje pszczół. Wśród gałęzi drzew i krzewów wiją swe gniazda ptaki: sierpówka,
zaganiacz, makolągwa, szczygieł, rudzik, sikory. W zabudowaniach gospodarczych,
w kominach, na dachach gnieżdżą się wróble, bociany, kawki i jaskółki. W ciągu
dnia przylatują dzięcioły, wieczorem i nocą latają sowy i nietoperze.
Spotyka się jeże, kuny, wiewiórki, tchórze i łasice. Wiosną i jesienią można
spotkać klucze wędrujących żurawi i dzikich gęsi.
W maju od zachodu do wschodu słońca w kotlinie rozbrzmiewają niezapomniane koncerty
żab i słowików.
W ogrodach, na polach, na łąkach i w lasach położonych w Kotlinie Chodelskiej
oprócz wymienionych występuje jeszcze wiele innych przedstawicieli flory i fauny.
Wśród pospolitych gatunków spotyka się rzadkie. Wiele roślin, a zwłaszcza zwierząt
podlega ochronie ścisłej lub częściowej. Są to gatunki szczególnie cenione.
Walorami tych terenów są również - ich położenie nad Chodelką, urozmaicona rzeźba
terenu, różnorodność biocenoz i piękne krajobrazy.